Tetraplegia (zwana również tetraparezą) to porażenie czterokończynowe, które powstaje w wyniku uszkodzenia szyjnego odcinka kręgosłupa. Jest to schorzenie nieodwracalne, prowadzące do kalectwa. Leczenie porażenia polega jedynie na łagodzeniu skutków za pomocą odpowiedniej rehabilitacji.
Tetraplegia - co to jest i jak może do niej dojść?
Tetraplegia to poważne schorzenie polegające na uszkodzeniu lub całkowitym zniszczeniu struktur nerwowych w odcinku szyjnym lub bezpośrednio w mózgu. W wyniku uszkodzenia następuje paraliż kończyn dolnych i górnym o różnym stopniu nasilenia. Co więcej, w sparaliżowanych częściach ciała następuje także całkowity brak czucia.
Przyczyny schorzenia mogą być różne, a zaliczają się do nich:
- upadki z dużych wysokości,
- poważne wypadki komunikacyjne, w których zostaje uszkodzony rdzeń kręgowy,
- skoki do wody na głowę,
- choroba Heinego-Medina – porażenie dotyka około 0,1% zakażonych (na szczęście dzięki szczepieniom od kilkudziesięciu lat nie odnotowano przypadków zachorowań),
- stwardnienie rozsiane, a także inne choroby demielinizacyjne - to porażenie czterokończynowego dochodzi najczęściej po wielu latach od zachorowania,
- dystrofia mięśniowa polegająca na zmianach we włóknach mięśniowych i w tkance łącznej,
- udar mózgu,
- nowotwory kręgosłupa i rdzenia kręgowego,
- poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego,
- dziecięce porażenie mózgowe czterokończynowe.
Tetraplegia – objawy
Objawy porażenia czterokończynowego różnią w zależności od rodzaju i miejsca urazu. W kręgosłupie jest aż 31 par nerwów rdzeniowych. To właśnie one unerwiają poszczególne mięśnie. Uszkodzenia rdzenia kręgowego są bardzo poważne, ponieważ w ich wyniku przestają funkcjonować wszystkie nerwy znajdujące się poniżej miejsca uszkodzenia. Oznacza to, że im wyżej doszło do uszkodzenia struktur, tym gorsze będą rokowania. Jeśli uszkodzenie kręgosłupa umiejscowione jest stosunkowo nisko, to można liczyć na większą zdolność do samodzielnego funkcjonowania.
Objawy tetraplegii w zależności od miejsca uszkodzenia
Do najpoważniejszych przypadków należy uszkodzenie poziomu pierwszego i drugiego rdzenia kręgowego, które najczęściej skutkuje śmiercią poszkodowanego. Przy uszkodzeniu do czwartego kręgu pojawiają się problemy z oddychaniem, co również nie daje zbyt dobrych rokowań dla pacjentów. Problemy z oddychaniem raczej nie pojawiają się już na poziomie uszkodzeń kręgu piątego. W tym wypadku można ruszać ramieniem i zginać łokieć, jednak nie jest to pełne normalne funkcjonowanie jak u zdrowej osoby.
Przy urazach niższego poziomu (szósty kręg) pacjenci mogą ruszać nadgarstkiem, ale nie w pełnym zakresie. Jeśli do uszkodzeń dojdzie w środkowej części kręgu siódmego, można wykonywać niektóre ruchy dłoni. Lepsze rokowania pojawiają się przy urazach podstawy kręgu siódmego. W takiej sytuacji zachowane zostają wszystkie funkcje kończyn górnych, jednak pojawiają się znaczne osłabienia mięśni.
Przerwanie rdzenia na niższych poziomach (odcinek piersiowy i lędźwiowy) powoduje paraplegię, czyli paraliż dolnych kończyn.
Objawy tetraplegii w zależności od siły urazu
Powyższe objawy mogą mieć różne nasilenie w zależności od tego, jak mocny był uraz. Jeżeli doszło do wstrząśnienia rdzenia kręgowego, rokowania są dobre. W takim wypadku dochodzi do najmniejszego, wiotkiego porażenia mięśni i zaburzenia (a nie całkowitego zaniku) czucia. Niewielka siła urazu sprawia, że objawy są odwracalne.
Trochę inaczej jest w przypadku stłuczenia rdzenia kręgowego. W wyniku urazu tego typu dochodzi do tetraplegii spastycznej, co oznacza, że zaburzenia nie są całkowite. Pacjenci nadal mają czucie w kończynachPoważne zaburzenia czucia i niedowład kończyn to objaw ucisku rdzenia kręgowego. Podobnie jest w przypadku zranienia kręgosłupa, np. przez odłamki kości lub ciało obce. Najpoważniejsze symptomy pojawiają się w przypadku całkowitego przerwania rdzenia kręgowego.
Czy można leczyć tetraplegię?
Uszkodzenie struktur nerwowych jest niestety nieodwracalne. W momencie wypadku kluczową rolę odgrywa jak najszybsze zabezpieczenie podstawowych funkcji życiowych, czyli oddychania. Następnym krokiem jest rehabilitacja i odpowiednio dobrane ćwiczenia prowadzone przez specjalistę. Rehabilitację należy rozpocząć jak najwcześniej, co pozwoli zapobiegać różnorodnym powikłaniom, takim jak: odleżyny, przykurcze, zapalenia płuc. Istotną rolę odgrywa także pionizacja pacjenta przy użyciu odpowiednich sprzętów dostosowanych do stopnia niepełnosprawności konkretnej osoby.
Tetraplegia – podsumowanie
Tetraplegia to poważne i nieodwracalne uszkodzenie odcinka szyjnego kręgosłupa. W wyniku urazów pacjenci tracą czucie oraz zdolność poruszania kończynami górnymi i dolnymi. W takiej sytuacji może pomóc odpowiednio dobrana rehabilitacja oraz pionizacja. Niestety szansę na powrót do dawnego życia nie są możliwe.
Sprawdź również: